10 Adımda Hikâyenin Yapısını Oluşturmak

Hikâyenizin yapısını oluşturmaktan çekinmeyin! Kulağa teknik, matematiksel, ruhsuz bir şey yapıyormuşsunuz gibi gelse de, yapı üzerinde çalışmak yaratıcılığınızı etkilemeyecek. Genel sınırları belirleyecek ve özgün hikâyenizi onun içine yerleştireceksiniz.

1- İlk kısımda okuyucuda “Şimdi ne olacak? Sırada ne var?” dedirtecek kadar heyecan yaratmalısınız. Bu merakı uyandırmak için girişte karakter, ortam ve bir çatışma noktası bulunmalıdır.

Jane Austen,  Gurur ve Önyargı’da (1893) hikâyeye girişini dünya üstündeki varlık sahibi her adamın bir eşe sahip olmak isteyeceği cümlesi üzerine kurar. Burada okuyucuya verilen çatışma noktası aslında işlerin bu kadar basit olamayacağı hissini yaratmaktır. İlk birkaç sayfada Bennet ailesi tanıtılır, her bir karakterle ilgili bilgi verilir, ailenin yaşadığı ortam ve şartlar tanımlanır.  

2- Okuyucunun ilgisini yakaladıktan sonra karakterlerle okuyucu arasında duygusal bir bağ kurmalısınız. Giriş kısmında verilen karakterler derinleşmeli, hikâyenin altyapısı oluşturulmalıdır. Bu kısım kitabınızın yaklaşık dörtte birlik kısmına tekabül etmelidir.

Aynı örnekten devam edersek, Gurur ve Önyargı’nın ilk dörtte birlik kısımda Bennet Ailesi’nin tüm kızları detaylı olarak tanıtılmış, her bir kızkardeşin hangi özellikleri ile hikâyeye dahil olacağı anlatılmış, Bingley, Darcy, Wickham gibi ana karakterler de hikâyeye girmiştir. İlk kısım bitmeden Bingley Jane’e aşık olmuş,  Lizzy, Darcy’yi sevmeyeceğine karar vermiş ve hikâyedeki çatışma noktasının ilk sinyalleri ortaya çıkmıştır.

3- İlk dörtte birlik kısım bittiğinde metnin odağı olan en önemli ve dikkat çekici olay gerçekleşmelidir. Bu olay hikâyenin tüm gidişatını değiştirerek karakterleri etkilemeli ve ilk kısımın bitişini işaret etmelidir.

Gurur ve Önyargı’da bu noktada,  Bingley Ailesi ve Bay Darcy romanda anlatılan ortamı ve kişileri beklenmedik şekilde terketmiş ve kimseye bir açıklama yapmadan uzaklara gitmişlerdir.

4- Ana karakteri etkileyen bir anahtar olay gerçekleşmelidir. Hikâye artık resmen başlamıştır ve karakterin hayatı bu ana olayla değişmiştir.

Gurur ve Önyargı’da Lizzy’nin Bay Darcy ile tekrar karşılaşması ve Darcy’nin onu dansa davet etmeyi reddetmesi hikâyedeki ana olaydır.

5- İkinci Sahne’nin ilk yarısında tüm karakterlerin ilk odak olaya verdikleri tepkiyi detaylı şekilde anlatmalısınız. Her  verilen tepki, başka bir tepkiye yol açmalıdır.

Gurur ve Önyargı’da, Bingley Ailesi ve Bay Darcy ortamı ve kişileri terkettikten sonra karakterlerin tepkilerini görüyoruz. Jane, Londra’ya teyzelerinin yanına ziyarete gitmiş ve Bingley’in onu neden bıraktığını anlamaya çalışmıştır. Lizzy bir arkadaşına gitmiş ve orada Bay Darcy ile karşılaşmış ve onun ilgisine tepki vermiştir.

6- İkinci sahnenin tam ortasında, ikinci büyük dikkat çekici olay gerçekleşmelidir. Bu olay, hikâyenin yönünü değiştiren, şimdiye kadar altyapısı oluşturulmuş ancak gene de beklenmeyen ve karakterlerin bakışını, davranışını değiştiren bir olay olmalıdır. Buraya kadar karakterlerin zayıflıkları, çatışma ile ilgili ikilemlerini çoktan ortaya koymuş olmalısınız, hikâyenin bundan sonraki yarısında bu düğümler çözülmelidir.

Gurur ve Önyargı’da, Bay Darcy beklenmedik şekilde Lizzy’ye evlenme teklif eder, Lizzy teklifi reddeder ve çok ters bir tepki verir.  Artık her şey açığa çıkmıştır ve bundan sonra iki karakter de kendisiyle ve diğeriyle yüzleşecektir.

7- İkinci sahnenin ikinci yarısında artık hikâyenin harareti artmaktadır, karakterler tepki vermekten ziyade harekete geçeceklerdir.

Gurur ve Önyargı’da,  Lizzy artık içsel bir sorgulamaya girişmiş, Bay Darcy’yi yanlış değerlendirdiğini ve ona aşık olmaya başladığını farketmiştir.

8- Üçüncü Sahne hepimizin beklediği andır. Hikâye artık bizi bu noktaya getirmiştir, hazineyi bulmuşuzdur şimdi kazma zamanıdır. Kitabın son dörtte birlik kısmına gelinmiştir. Bu kısım da büyük dikkat çekici bir olayla başlamalıdır.

Gurur ve Önyargı’da, küçük kızkardeşin aşkının peşinden evden kaçışıyla Bennet Ailesi için herşey  geri dönülemez şekilde değişmiştir. Lizzy ve ailesinin içine düştüğü kötü durum yani o devirlerde Bay Darcy gibi varlıklı ve soylu bir adamın Lizzy’ye geri dönmesi olasılığını düşürmesi nedeniyle hikâyenin çatışma noktasını iyice ortaya çıkarmaktadır.

9- Hikâyenin tepe noktasında artık okuyucu heyecandan diken üstünde oturuyor olmalıdır. Bütün silahlarınızı burada kullanmalısınız.

Gurur ve Önyargı’da bu kısımda Bay Darcy Bennet Ailesine maddi manevi sorunları ile ilgili konularda yardım etmiş, Jane ve Bingley’in bir araya gelmesine yardımcı olmuş ve nihayet  Lizzy ile baş başa konuşarak tüm yanlış anlaşılmaları açığa kavuşturmuştur. Lizzy de kendisini anlatmış ve sorunlarını karşılıklı aşmışlardır, mutlu sona ulaşılmıştır.

10- Tepe noktada artık pek çok mesele hallolmuş olsa da en son olarak çözülüş kısmında okuyucunun ve yazarın karakterlere veda etmesi gerekebilir.

Gurur ve Önyargı’da,  Austen, karakterlerin aileye nişanlarını duyurmasını  ve her iki çiftin geleceğiyle ilgili düşüncelerini de yazarak bu kısmı tamamlamıştır.

• Bu yazı K.M.Weiland’ın The Secrets of Story Structure adlı kitabından çevirilerek, kısaltılarak uyarlanmıştır.
• Jane Austen, Pride and Prejudice, Everyman’s Library