Çocuk Kitabı Yazmak İsteyenler İçin 10 İpucu

Çocuk kitaplarını hangimiz sevmeyiz ki! Veya kaç kişinin hayalinde bir gün çocuk kitabı yazma hayali yoktur ki! Bizim gördüğümüz epeyi çok! O zaman ekibimizde bulunan çocuk kitapları yazarlarından da güç alarak bu alana adım atmak isteyenler için kısa ipuçlarını paylaşalım. Belki o çok istediğiniz kitaba başlamanıza vesile oluruz.

1-Okuyun: “İyi bir yazar aynı zamanda iyi bir okurdur,” düsturumuzu burada da devam ettiriyoruz. Yazacağı alandaki külliyatlara hakim olmak, başarılı dilleri, üslupları, hikâyeleri görmek nasıl bir yolda ilerleyeceğinize dair bir bakış kazandırır. Aynı zamanda çocukların ruhlarına, akıllarına nelerin değdiğini de görebilirsiniz. İyi kitaplara ulaşmak artık çok kolay, internet bu bilgilerle kaynıyor. Bizim tavsiyelerimizi de bir başka blog yazımızda bulabilirsiniz.

“Alice kısa zamanda o kadar çok sıra dışı olay yaşamıştı ki pek az şey ona gerçekten olanaksız gibi görünüyordu.” Alice Harikalar Diyarında- Lewis Carroll

2-Çocuklarla Vakit Geçirin, Dinleyin: Çocuk kitaplarının bir kısmının çocuklar tarafından okunmama nedeni nedir biliyor musunuz? Onların dünyasına dair olmaması. Gündemleri, hayalleri, sevdikleri şeyler, bunları nasıl ifade ettiklerini bilmezseniz çocukların severek okuyacağı bir hikâye oluşturmanız çok zor. Evet binlerce örneği var, rafları dolduruyorlar. Ama bir dönem durup sonra ortadan kayboluyorlar.

“Masalın nerde bittiğini, hayatın nerde başladığını fark edemiyorum. Bazen suratıma garip bakıyorlar, o zaman uyanır gibi oluyorum.” Şeker Portakalı-José Mauro De Vasconcelos

3-Sebep Verin: Çocuklar yetişkinlerden çok daha güçlü duygulara sahiptir. Yığınla hayalleri,  öğrenmek istedikleri, denemek istedikleri, merak edip kapı aralığından bakmak istedikleri vardır. Tüm bunları sadece akıllarıyla anlamak değil kalpleriyle de hissetmek isterler. Yüce bir amacın peşinde koşma ihtiyacı içindedirler. Bir antikahraman hikâyesi anlatırken bile bir anlam yaratılmalıdır. İlla ki dünyayı kurtarmak gerekmez, bir ağacı kesilmekten kurtarmak, bir kuşu yuvasına kavuşturmak, farklı arkadaşlardan birisine yardım edebilmek de bu amaca dahildir.

“Kalbiniz sıcak ve doğru düzgün atsın yeter. O zaman üşümezsiniz.” Pippi Uzun Çorap-Astrid Lingren

4-Gerçekçi Karakterler Yaratın: Bundan hayal ürünü karakterler, fantastik öğeler kullanmayın anlamı çıkmasın lütfen. Yaratıcılığınızın kanatlarını açabildiğiniz kadar açın. Renkli, heyecanlı, duyarlı karakterileriniz olsun. İşaret ettiğimiz nokta şu; mükemmel karakterler yaratmayın, çocuklara kanaat önderliği yapan yetişkinlere yaranmaya çalışmayın, çocuklara idealize edilmiş bir dünya sunmayın. Önerimiz; hiç hata yapmayan, tüm duygulardan ve sorunlardan azade, sonunda hep hatasını anlayan ve düzelten, doğruyu yapmaktan başka derdi olmayan, çamura bulanmayan, sokakta kalmak için o son beş dakikalari uzatmayan karakterler yazmamaya çalışın.

“‘Gerçeklik nereden baktığına bağlıdır.’ dedi profesör gözlüklerini çıkartarak.” Aslan, Cadı ve Dolap-C. S. Lewis

5-Üslubunuz ve Diliniz Çocuklar İçin Olsun: Çocuklar için bir dil oluşturmak bu alanın en zorlu işlerinden biri. Çocuklara yazarken bir neşe, bir keyif dilde elbette olmalı. Bu komik olmalı değil, çocuğun yaşama sevgisi ve sevincine eşlik etmeli anlamını taşımaktadır. Hele ki çocuksu, bebeksi bir konuşma asla olmamalı. -Diyalog içinde bunun bir anlamı yoksa elbette.- Yetişkinlere yazar gibi de olmamalı. Peki nasıl olacak diyorsanız, ikinci maddeye dönün deriz. Bununla beraber yazmak istediğiniz yaş grubuna uygun olacak kelimeleri, cümleleri ve cümle yapılarını da keşfedin. 8 yaşındaki bir çocuğun “içselleştirme” kelimesini anlamasını bekleyemezsiniz. Ayrıca kaç kelime yazacağınız dahi önemlidir. Konuyla ilgili  internette bolca bilgi bulabilirsiniz. Şunu da hatırınızda tutmanız işinizi kolaylaştırabilir; çocuklar baskılanmadıkları sürece akıllarına geleni dilleriyle ifade ederler. Süzgeçlerden geçirmezler. Çocuk karakterlerinize doğruyu söyleme misyonu yüklemeyin.

“Sözgelimi öğleden sonra saat dörtte gelecek olsan ben saat üçte mutlu olmaya başlarım.” Küçük Prens-Antoine De Saint-Exupéry

6-Güvenin: Çocuk kitaplarında düşülen hatalardan birisi de çocukların bazı kavramları anlamayacağını düşünerek, uzun açıklamalara girişmektir. Bu sıkıcı bir hikâye yazmanıza neden olacağı gibi, çocuğun aklına güvenmediğiniz anlamına da gelir -ki hiç kimse bundan hoşlanmaz-. Tasvir etmeniz, hissettirmeniz, işaret etmeniz, hatta ona keşfettirmeniz yeterlidir. Hangimiz kendi bulduğumuz şeyleri daha değerli bulmayız ki! 5 yaşındaki okurunuza güvenin, sizi anlayacaktır.

“Benim kendi beynim var, düşünebilirim; gözlerim de var görebilirim…” Küçük Kara Balık-Samed Bahrengi

7-Hayal Edin: Aslında bu kitaplarınızın görselliğiyle ilgili. Ama en uygun başlık bu geldi. Çizimler çocuklar için çok önemlidir. Hayallerine katkı sağlaması, eğlenmesi, hikâyenin içine girmesi, gözünde canlandırabilmesi, karakterle yol arkadaşlığı edebilmesi için çizimlere ihtiyaçları vardır. Hele ki okumayı bilmeyen, henüz kitaplarını ebeveynlerinin okuduğu yaş grubu için en önemli şey görsellerin hikâyeyi anlatması ve çocuğu içine çekmesidir. Elbette işin bu tarafını birbirinden yetenekli ve değerli çizerlere teslim edeceksiniz ama hikâyenizi yazarken bir taraftan çizimlerini hayal ediyor olmanız hem sizin işinizi hem çizerin işini kolaylaştıracaktır.

“Bizim resimlerimiz de yoktu, biliyor musunuz? Bu yüzden çok ağlamışımdır!” Pollyanna-Eleanor H. Porter

8-Hatırlayın: Çocuk olduğunuz zamanları hatırlayın. Çocuk bir insan türü değil. Yaşlılık gibi, gençlik gibi insanın bir yaşam evresi. Bazen çocuklar hakkında konuşulurken başka bir türden bahsediliyormuş gibi gelir. Oysa her insan hayatında bir kere -kaçınılmaz olarak- çocuk olur. O zaman aslında en kolay anlaşılması ve ifade edilmesi gereken evre değil midir çocukluk? Ama nedense öyle olmaz. İşte bunu başarabilenler çocuklar için zamanları aşarak hala okunan kitaplar yazabildiler. Astrid Lindgren, Roald Dahl, Sevim Ak gibi… Bu kitaplar kaç kuşak büyüttüler bir düşünün.

“Bir tanesi dışında bütün çocuklar büyürler. Üstelik büyüyeceklerini çok küçük yaşta öğrenirler.” Peter Pan- J.M Barrie

9-Yeni Bir Şey Yaratın: Hayata farklı bir pencereden bakabilmeniz, belki yeni bir dil yaratmanız, var olmayan ülkeleri[1] bulmanız, konuşan tavşanlarla sohbet etmeniz[2], duvarın ardındaki tren istasyonlarını[3] görmeniz,  dünyanın merkezine yolculuk[4] edecek cesaretiniz olması gerekir. Her gün bir kavram üzerine farklı bir açıdan bakmanız, değişik bir düşünceyle yaklaşmanız çocuklar için kitap yazma serüveninizde size yardımcı olacaktır. Kendini anlatmaya korkan çocuğun duygularını, bir hayal arkadaşın dostluğunu, arka kapınızın sizin dışında kimsenin görmediği bir bahçeye açıldığını yazın mesela… Kendi hikâyelerinizi bu örnekleri aşacak şekilde oluşturacağınıza eminiz.

“Bu kitabı yazmanın bu kadar zor olduğunu bilseydim hayatta başlamazdım, bir daha da böyle bir işe girişirsem ne olayım.” Huckleberry Finn’in Maceraları-Mark Twain

10-Çocukların Birey Olduğunu Bilin: Bu madde yazının en başına ve sonuna konulması gerekirdi aslında ama burada durmasıyla yetiniyoruz. Şimdilik! Çocuk öteki değildir, yol göstermeniz gereken birisi de değildir, korumanız kollamanıza da edebiyatta ihtiyacı yoktur. Her insan gibi kendine ait bir dünyası, kendi kelimeleri, kendi istekleri olan birisidir. Onu yok sayarak, parmak sallayarak yazacağınız her bir kelime boşluğa gidecektir. Dünyaya üstten değil, yanından bakın. Saygı gösterin.

“Hele yetişkin bir insanı asla istemiyorum. Yetişkin insan benim sözümü dinlemez, hiçbir şey öğrenmez. Hep kendi bildiğini yapar, benim dediklerimi değil. Bu nedenle bir çocuğum olmalı. İyi huylu bir çocuk istiyorum. Ben hayattayken bildiğim en gizli şeker yapımı sırlarımı ona anlatabileyim.” Charlie’nin Çikolata Fabrikası- Roald Dahl

[1] Peter Pan- James Matthew Barrie.

[2] Alice Harikalar Diyarında- Lewis Carroll

[3] Harry Potter- J.K. Rowling

[4] Dünyanın Merkezine Yolculuk-Jules Verne